PUG-prijs 2016 voor Dr. F Rabouw

De PUG-prijs 2016 voor Dr. Freddy Rabouw

Freddy Rabouw heeft de prijs van het Provinciaal Utrechts Genootschap van Kunsten en Wetenschappen voor het beste proefschrift gewonnen in de categorie Geo- en bètawetenschappen. De voorzitter van de jury roemde in de laudatio de originaliteit en het wetenschappelijk en maatschappelijk belang van het proefschrift. Hij prees de heldere uitvoering en hoge kwaliteit en kenmerkte de promovendus als excellent.

De laudatio:

De Nederlandse titel van het proefschrift van Dr. Rabouw luidt: 'Voor er licht was. De dynamica van de aangeslagen toestand in luminescente (nano)materialen'. Rabouw verdedigde zijn proefschrift op 28 september 2015. De hoogleraren Vanmaekelbergh en Meijerink waren zijn promotoren.

Hoogleraren zonden voor de PUG-prijs 2016 11 proefschriften vanuit de faculteit Bètawetenschappen en 5 vanuit Geowetenschappen in. Opvallend was dat onder de elf inzendingen van de Bètawetenschappen er 7 waren van het departement Scheikunde.

De jury beoordeelde het onderzoek als zeer vernieuwend en origineel. Als voorbeeld van het weten­schappelijk en maatschappelijk belang noemt de juryvoorzitter het werk in Nature Communications met de titel "Photonic effects on the Förster resonance energy transfer" oftewel FRET. Dit artikel is gebaseerd op hoofdstuk 7 van het proefschrift of misschien moet ik zeggen dat dit artikel één van de twee artikelen is waarop hoofdstuk 7 is gebaseerd. FRET is een proces waarbij een luminescent element lichtenergie absorbeert en die energie overdraagt op een ander element dat daardoor licht gaat geven van een andere golflengte. Dat gebeurt alleen als de elementen niet ver van elkaar af zitten in bijvoorbeeld nanokristallen van lanthaanfosfaat, die door de prijswinnaar heeft gemaakt met daarin ionen van de zeldzame aardmetalen cerium en terbium. Kristallen waarin de afstanden tussen beide ionen gefixeerd en exact bekend waren. Ceriumionen aborberen UV-licht. De energie­overdracht naar de terbiumionen laat deze zichtbaar groen licht uitstralen. Freddy toonde als eerste aan dat de efficiëntie van de energieoverdracht onafhankelijk was van de brekingsindex van het omringende oplosmiddel. Dit dank zij zijn uitstekende experimentele opzet. De efficiëntie waarmee de luminescente ionen inkomende straling omzetten in uitgaande straling bleek daarentegen wel afhankelijk van de brekingsindex. De titel van het proefschrift "Before there was light" van Freddy is dus gebaseerd op FRET, het proces dat plaatsvindt voordat het tweede element, terbium in dit geval, licht uitzendt. Het is niet moeilijk te bedenken dat het werk van Freddy toepassingen kan hebben bij het ontwerp van nieuwe lichtbronnen en zonnepanelen maar ook in de medische diagnostiek.

Het proefschrift is heel helder geschreven en ziet er prachtig uit met mooie illustraties die door de prijswinnaar zelf zijn ontworpen. De kwaliteit van de resulterende publicaties is zeer hoog en de productie is ook indrukwekkend: toen het proefschrift verdedigd werd waren er al 19 publicaties verschenen en 3 manuscripten ingestuurd. Nu zijn er al 28 manuscripten verschenen in gerenom­meerde tijdschriften waarvan 9 met Freddy als eerste auteur. Zijn werk is nu al 443 maal geciteerd. Op de kwaliteit van de promovendus, waarbij bijvoorbeeld posterprijzen, prijzen voor voordrachten, cum laude etc. werden meegewogen, is ook het woord excellent van toepassing. Ik noem hier alleen maar dat Freddy zowel zijn bachelor, master en PhD met het predikaat "cum laude" heeft afgerond.

Dr. Rabouw heeft voor alle criteria de hoogste beoordeling ontvangen en werd door de jury unaniem gekozen als winnaar van de PUG prijs 2016.

Freddy heeft een Rubiconsubsidie van NWO verkregen en is nu postdoc in het "Optical Materials Engineering Laboratory" van de gerenommeerde ETH in Ziirich. Met het Rubiconprogramma stelt NWO recent gepromoveerde, talentvolle wetenschappers in staat gedurende één tot twee jaar aan een buitenlands topinstituut ervaring op te doen om de kans te vergroten dat zij in de wetenschap aan het werk kunnen blijven. Dat zal geen probleem zijn voor dr. Rabouw; het lijdt geen twijfel dat hij nog veel belangrijke bijdragen zal leveren aan de wetenschap. Namens de jury en het PUG wenst de voorzitter van de jury hem veel succes met het werk in Zürich en zijn verdere carrière.

De jury voor de PUG Prijs 2016 bestond uit Prof. Dr. H.P. Haagsman - voorzitter (Diergeneeskunde - Moleculaire afweer en directielid PUG), Prof. Dr. J.A. Killian (Biochemie - Biofysische chemie van membranen), Prof. Dr. R.J. Pieters (Biochemie - Chemische biologie van multivalente systemen) en Prof. Dr. S.A.P.L. Cloetingh (Fysische geologie - Tektoniek).

Hier kunt u de laudatio downloaden

Hier kunt u de presentatie van Freddy Rabouw downloaden